کتاب‌شناسي جهاني ترجمه‌هاي مخطوط قرآن کريم (ج 2: ترجمه‌هاي اردو)
کتاب‌شناسي جهاني ترجمه‌هاي مخطوط قرآن کريم (ج 2: ترجمه‌هاي اردو)
World Bibliography of Translations of the Holy Quran in Manuscript Form-II, Translations in Urdu, Prepared by Ahmad Khan, Foreword by Ekmeleddin İhsanoğlu, Preface by Halit Eren, İstanbul, IRCICA, 2009.
کتاب‌شناسي جهاني ترجمه‌هاي مخطوط قرآن کريم (ج 2: ترجمه‌هاي اردو)، تهيه و تدوين احمد خان، ديباچه از اکمل‌الدين احسان‌اوغلي، مقدمه از خالد إرن، استانبول: ايرسيکا، 2009.
<کتاب شناسي جهاني ترجمه‌هاي قرآن کريم> يکي از پروژه‌هاي بلند مدت ايرسيکا (مرکز تحقيقات اسلامي، تاريخي، فرهنگي و هنري سازمان کنفرانس اسلامي)[1] است که تاکنون دو مجلد از آن انتشار يافته بود. نخست كتابشناسي جهاني ترجمه‌هاي قرآن كريم: ترجمه‌هاي چاپي سالهاي 1515ـ1980[2] بود که به همت عصمت بينارق و خالد إرن و با ويرايش اکمل‌الدين احسان‌اغلي در سال 1986 انتشار يافت.[3] در ادامه قرار بر اين بود که ترجمه‌هاي مخطوط قرآن و نيز ترجمه‌هاي شفاهي قرآن فهرست نگاري شوند. نخستين مجلد از کتاب‌شناسي ترجمه‌هاي مخطوط قرآن در سال 2000 با عنوانِ كتابشناسي جهاني ترجمه‌هاي مخطوط قرآن كريم: ج 1: به‌جز ترجمه‌هاي تركي، فارسي و اردو[4] به همت مصطفي نجات سفرجي‌اوغلي انتشار يافت که تمامي زبان‌ها به‌جز فارسي، اردو و ترکي را دربر مي‌گرفت.[5] ترجمه‌هاي مخطوط در اين سه زبان به دليل گستردگي و اهميت‌شان در مجلداتي جداگانه فهرست خواهند شد. اکنون جلد دوم کتاب‌شناسي ترجمه‌هاي مخطوط که تنها به زبان اردو مي‌پردازد از سوي موسسه‌ي ايرسيکا در استانبول انتشار يافته است.
کتاب‌شناسي جهاني ترجمه‌هاي مخطوط قرآن کريم ج 2 (زبان اردو) را دکتر احمد خان تهيه کرده است. وي که پيشتر کتاب‌شناسي مفصلي از ترجمه‌هاي اردو را به زبان اردو در پاکستان انتشار داده بود،[6] از نسخه‌شناسان پاکستاني به شمار مي‌رود و اکنون مدير <مرکز محافظت مخطوطات عربي> در اسلام‌آباد پاکستان[7] است. وي در راه انجام اين پروژه، تنها به فهرست‌هاي کتاب‌خانه‌ها اکتفا نکرده، بلکه تک تک نسخه‌هاي ترجمه‌هاي قرآن در زبان اردو را شخصاً بررسي و فهرست‌نگاري کرده است.. احمد خان مقدمه‌اي مفصل بر کتاب حاضر نوشته است و در آن به تفصيل، تاريخچه و سير تحول ترجمه‌هاي اردو از قرآن کريم را تشريح کرده است.[1]- Research Centre for Islamic History, Art and Culture (IRCICA).
[2]- Ekmeleddin İhsanoğlu (ed.), World bibliography of Translations of the Meaning of the Holy Qur’ān: Printed Translations 1515-1980. Istanbul: Research Centre for Islamic History, Art and Culture, 1986. 913pp.
[3]ـ اين اثر به فارسي نيز ترجمه شده است: عصمت بينارق و خالد اِرن، كتابشناسي جهاني ترجمهها و تفسيرهاي قرآن مجيد به شصت و پنج زبان 1515ـ1980، ترجمه و نگارش محمد آصف فكرت، چاپ اول، مشهد: بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي، 1373، 359ص.
[4]- World Bibliography of Translations of the Holy Qur’ān in Manuscript Form. I: (Turkish, Persian and Urdu Translations Excluded). Compiled by Mustafa Nejat Sefercioġlu, Istanbul: Research Centre for Islamic History, Art and Culture, 2000. liv+209pp.
[5]ـ معرفي به فارسي: محمدكاظم رحمتي، <تأملي بر كتابشناسي جهاني نسخه‌هاي خطي ترجمه‌هاي قرآن مجيد>، آينه پژوهش، سال دوازدهم، ش 5 و 6، شماره‌ي پياپي 71ـ72، آذرـ اسفند 1380، ص 111ـ116.
[6]ـ احمدخان، قرآن كريم كي اردو تراجم (کتابيات)، نظر ثاني سيد عبدالقدوس هاشمي، اسلام‌آباد: مقتدره قومي زبان 1987. 296ص.
Ahmad Khan, Qur'an-e Karim ke Urdu tarajim, (Urdu Translations of the Noble Our’an), edited by Sayyid ‘Abd al-Quddus Hashimi, Islamabad: Muqtadirah Oawmi Zaban, 1987. 296pp.
[7]- Director of the Centre for the Protection of Arabic Manuscripts, Islamabad, Pakistan.