قرآن و خاورشناسان, نوشته‌ي محمد مهرعلي (2004)
قرآن و خاورشناسان, نوشته‌ي محمد مهرعلي
The Quran and the Orientalists, by Muhammad Mohar Ali, Ipswich (Suffolk, UK): Jam`iyat Ihyaa Minhaaj al-Sunnah, 2004. 373pp. ISBN: 0954036972.
قرآن و خاورشناسان, نوشته‌ي محمد مهرعلي, ايپسويچ (انگلستان): جمعية إحياء منهاج السنة, 2004. 373ص. شابک: 0954036972.
اين کتاب يکي از معدود آثاري است که مسلمانان در نقد قرآن پژوهي غربيان به زبان انگليسي نوشته‌اند. در دهه‌هاي اخير چند مقاله و کتاب انگليسي عموماً نگاشته‌ي مسلمانان شبه‌قاره و برخي کشورهاي عربي, چون محمد مصطفي الاعظمي, پرويز منظور, اطهر حسين, و محمد خليفه در اين حوزه به بازار آمده که اثر اخير به عربي هم ترجمه شده است (با اين مشخصات: محمد خليفة, الاستشراق و القرآن العظيم, ترجمه‌ي مروان عبدالصبور شاهين, قاهره: دارالاعتصام, 1994. 390 ص). به‌جز اثر معروف محمد مصطفي الاعظمي که درواقع نقدي مهم بر حديث پژوهي گلدزيهر و يوزف شاخت به شمار مي‌آمد (و خود وي نسخه‌اي عربي هم از آن انتشار داد), ديگر نوشته‌هاي ياشده را نبايد چندان جدي و تأثيرگذار دانست. از آثار فارسي هم چيزي نمي‌گويم, چون در اين زمينه هيچ اثر قابل توجهي نداريم. اغلب نويسندگان مقالات و کتاب‌هايي که در اين باره به فارسي تأليف شده‌اند, خود از خواندن متون اروپايي ناتوانند و اشتباهات ساده‌ي زباني‌شان آدمي را از مرور اين نوشته‌ها پشيمان مي‌کند.
کتاب حاضر در انگلستان و به قلم مسلماني بنگلادشي‌تبار تأليف شده است. سبک آن تفاوت چنداني با نوشته‌هاي اطهر حسين يا محمد خليفه ندارد. تنها ويژگي متمايز آن را مي‌توان در اشاراتش به ديدگاه‌هاي قرآن‌پژوهان راديکان يا تجديدنظرطلبان دانست. اما اين اشارات متأسفانه اندک است و از متأخران تنها به جان ونزبرو (2002) استاد پيشين در مدرسه‌ي مطالعات شرقي و آفريقايي (دانشگاه لندن) محدود مي‌شود. جاي بررسي نوشته هاي جان برتن, پاتريشيا کرونه, و مايکل کوک در اين قسمت خالي است. محمد مهرعلي همچنين در بخشي از کتاب خود به مسائل رسم‌الخط, کتابت و تأثير زبان‌هاي سامي در نگارش قرآن مي‌پردازد که در آن, مقالات و کتب گرد پويين, فُن‌بوتمِر, و کريستف لوکسنبرگ را نقد مي‌کند. بخش پاياني کتاب وي هم به موضوع ترجمه‌هاي قرآن غربيان اختصاص دارد و از مترجماني چون آرتر آربري, رادوِل, جُرج سيل, پالمر و ريچارد بِل ياد مي‌کند. اين قسمت در مجموع چندان چنگي به دل نمي‌زند.
درباره‌ي نويسنده همين قدر مي‌دانم که روحاني‌اي بنگلادشي است که در عربستان درس خوانده و همين امر بر گرايش‌هاي سلفي او نيز افزوده است. وي علاوه بر ترجمه‌اي از قرآن به زبان انگليسي در 3 جلد و نيز تأليفاتي چند در زمينه‌ي قرآن, سيره‌ي نبوي و حديث دارد, يکي دو کتاب از شيخ عبدالله بن‌باز رهبر روحاني وهابي و از سلفيان عربستان را به انگليسي ترجمه کرده است. کتابِ قرآن و خاورشناسان وي پيشتر در بنگلادش در 109 صفحه به چاپ رسيده بود و اکنون با اضافاتي فراوان در 373 صفحه در انگلستان انتشار يافته است.
نقل مطالب تنها با ذكر منبع مجاز است.