مأکله‌ي سالانه‌ي يهود: بررسي روايتي تفسيري در منابع کهن شيعه و سنّي
مأکله‌ي سالانه‌ي يهود:
بررسي روايتي تفسيري در منابع کهن شيعه و سنّي
مرتضي کريمي‌نيا
انتشار یافته در: پژوهش‌های قرآن و حدیث (مقالات و بررسی‌ها)، سال 44، ش 2، پاييز و زمستان 1390.
چکيده
اين مقاله به بررسي متني و منبع شناختي يک روايت تفسيري مي‌پردازد که نخستين بار در دو تفسير التبيان و مجمع البيان به نقل از امام باقر عليه السلام آمده است. مؤلف نشان مي‌دهد که مأخذ شيخ طوسي در نقل اين روايت، المصابيح في تفسير القرآن تأليف ابوالقاسم حسين بن علي معروف به وزير مغربي (370ـ418 ق) بوده است. وزير مغربي اين سخن را به نحوي مبهم به "ابوجعفر" نسبت مي‌دهد؛ اما اين روايت نه در هيچ‌يک از منابع حديثي و تفسيري شيعه پيش از وزير مغربي آمده، و نه در مهم‌ترين منابع تفسير مأثور اهل سنت چون ابوجعفر طبري و ابن‌ابن‌حاتم رازي ثبت شده است. مقاله‌ي حاضر مي‌کوشد ردّ پاي اين نقل و روايات مشابه را در منابع تفسيري و روايي کهن بجويد و نشان دهد که وزير مغربي روايات تفسيري متعددي از تفسير کلبي (م. 146 ق) را در اثر خود نقل کرده و تمامي آن‌ها را به ابوجعفر يعني امام باقر عليه السلام نسبت داده است. اين روايات تقريباً همگي به نقل قصص، اسباب نزول، و تعيين مبهمات، اعلام و اماکن قرآني مربوطند. روش بحث در اين مقاله تحليل سندي نيست، بلکه ترکيبي از دو روش تحليل متن و تحليل منبع است.
کليد واژه‌ها
وزير مغربي؛ المصابيح في تفسير القرآن؛ روايت مأکلة؛ شيخ طوسي؛ التبيان في تفسير القرآن؛ تاريخ تفسير شيعه؛ تفسير کلبي
لینک دریافت:
http://journals.ut.ac.ir/page/download-rAlj-vljVTI.artdl
http://journals.ut.ac.ir/page/article-frame.html?articleId=1236741