مقدمه‌اي بر کتاب زبان قرآن، تفسير قرآن

 

زبان قرآن، تفسير قرآن: مجموعه مقالات قرآن‌پژوهي غربيان، ترجمه و تأليف مرتضي کريمي‌نيا، تهران: انتشارات هرمس، 1391. 425 صفحه.

 

متن حاضر مقدمه‌ي کتاب تازه‌اي است که پس از مدت‌ها از سوي انتشارات هرمس در آغاز سال جديد انتشار يافته است.

دنياي جديد با سرعتي شگفت ما را با دستاوردهاي جديد آشنا مي‏کند. اکنون که ما مسلمانان نمي‌خواهيم در جزيره‏اي دوردست و برکنار از تحولات جهاني زندگي کنيم، آشنايي با تمامي دستاوردهاي علمي دنياي جديد از هر نوع و روشي براي عالمان و محققان ما ضروري‏تر مي‏نمايد. مجموعه مقالاتِ زبان قرآن، تفسير قرآن گامي است بسيار کوچک و آغازين براي آشنايي خواننده‏ي فارسي زبان با برخي پرسش‏ها، پيش‏فرض‏ها و رويکردهاي متفاوت يا مشابه در حوزه‏ي مطالعات قرآني که عموماً "در جانب غربي" توليد شده‏اند.

مطالعات قرآني در غرب مانند هر پديدهي ديگر علمي و انساني در جهان ما، طي سدهها و دهههاي گذشته تطور و تحول بسيار داشته است. نخستين تلاشهاي غربيان در اسلامشناسي صورتي بس غيرآکادميک داشت، نگاه ايدئولوژيک کليسايي از قرون وسطا بر آن غلبه داشت، و اغلب به قصد تشويه و بدنمايي يا دفاع از آموزههاي مسيحي در برابر گسترش اسلام در مرزهاي بالکان يا اندلس انجام مي‌يافت. از آن روزگار تا امروز که دانشگاه‌هاي غربي در حوزه‌ي مطالعات آکادميک و روشمند اسلامي تحولات بسيار را پشت سر نهاده‌اند، مطالعات قرآني صورت‌ها و محصول‌هاي متنوعي در غرب به‌خود ديده است، به‌گونه‌اي که وقتي خود به پشت سر مي‌نگرد، دوران طفوليتش را به ياد نمي‌آورد. هم از اين روست که با وجود تنوع روش‌ها و نظريه‌پردازي‌هاي علمي در اين حوزه، جدي‌ترين منتقدان اسلام‌شناسي و قرآن‌پژوهي غربي، همواره از ميان خود ايشان يا مسلماناني برخاسته‌اند که در غرب تحصيل کرده‌اند.